vrijdag 31 augustus 2012

Ongekende rust

De afgelopen twee maanden was duidelijk te merken dat het zomervakantie was. De Zweden hadden massaal hun zomerhuisjes betrokken en er waren enorm veel buitenlandse toeristen. Met name Nederlands, Duits en Noors gekentekende auto's waren naast de Zweedse voertuigen veelvuldig te zien. Al deze extra mensen - en auto's - maakten het veel drukker en rumoeriger dan normaal. Op de weg, bij de benzinepomp en in supermarkten en winkels waren we gedurende deze periode vaker één van de velen dan - zoals de rest van het jaar - nagenoeg de enige. Ook in de natuur moesten we - om de rust te vinden - een grotere afstand tussen de bewoonde wereld en onzelf creëren dan normaal, en zelfs dan kwamen we daar waar we anders altijd alleen zijn nog wel eens een verdwaalde toerist tegen.

Paradoxaal genoeg zal het leeuwendeel van de toeristen hier gedurende deze twee maanden juist van een voor hen ongekende rust hebben genoten. Gelukkig voor hen, en het is ook maar net waarmee je vergelijkt. Nu is de vakantieperiode echter voorbij en begint de rust - gelukkig voor ons - weer langzaam weer te keren.

donderdag 30 augustus 2012

Angstaanjagend

Heb je wel eens een mot van dichtbij - of door een vergrootglas - bekeken? Totdat Nicôle gistermiddag door het verandaraam heen onderstaande foto maakte, hadden wij dat in elk geval niet.

Wat ons vooral opviel was de kop van de nachtvlinder. Voorzien van twee bolle zwarte ogen, een op de snavel van een roofvogel lijkende bek en een paar enorm lange oren kan deze zo model staan voor een angstaanjagend masker.

Waterpret

Kijk en luister - vooral dat laatste - hoe Jeanny haar best doet om Nicôle ervan te overtuigen dat er betere dingen te doen zijn dan rustig aan de waterkant te zitten. Er moet met water worden gespeeld!

woensdag 29 augustus 2012

Veel te zien

We maken een wandeling naar het meer en onderweg geven we onze ogen goed de kost. Er is veel te zien.


Een salamander koestert zich in de warmte van de zon.


Een poeltje vol kikkervisjes. Ze lijken ons nog niet echt groot. Gaan ze straks zo de winter overleven?


Bij het meer zitten we even lekker in de zon. Op de kant, en daar is Jeanny het duidelijk niet mee eens.


Het uitzicht mag er zijn.


Onderweg terug naar huis ontdekt Nicôle nog iets bovenin een dode den.


Het is een - oude - spechtensmidse. Dat is een plek waar spechten de door hen uit de bomen geplukte dennenappels vastklemmen om daar vervolgens op hun gemak de zaadjes uit te pikken.


Ten slotte maak ik nog een foto van deze fraaie libelle - een van de velen die we tijdens onze wandeling hebben gezien - die op het bankje op ons erf een zonnebad neemt.

dinsdag 28 augustus 2012

Tusen tack

Terwijl we met de auto onderweg zijn, veert Nicôle ineens op. "Kijk, twee elanden", zegt ze, ondertussen door de voorruit naar een zijweg in de verte wijzend. Maar bij nadere beschouwing zien de elanden er toch wat vreemd uit. Nicôle laat de auto rustig uitrollen en even later blijkt dat het runderen zijn, die de weg op deze afgelegen plek onveilig maken.


Het zijn stoere beesten, een jonge stier en een koe. Onderstaande foto heb ik veilig door de voorruit van de auto gemaakt. Wat doen deze dieren hier middenin het bos?


Waarschijnlijk zijn ze ontsnapt bij de kleine boerderij die we ongeveer een kilometer terug aan het einde van een andere zijweg hebben zien liggen. We rijden terug om het te vragen. En jawel hoor, de boer had de dieren al gemist en was juist van plan om deze te gaan zoeken. Tusen tack - duizendmaal dank is een typisch Zweedse manier om dankbaarheid te verwoorden - dat wij hem een zoektocht besparen; nu kan hij meteen op pad om de weglopers op te halen en weer naar de veilige wei te begeleiden.

maandag 27 augustus 2012

Herfst!

Daar waar ik een week geleden in de vorm van een vraagteken nog een klein voorbehoud durfde te maken, bestaat er nu geen enkele twijfel meer. De zomer is voorbij en de herfst is begonnen.

De gemiddelde temperatuur is inmiddels zover gedaald, dat het binnenshuis aardig begint af te koelen. Overdag - zeker als de zon voldoende speelruimte krijgt - valt het nog wel mee, maar 's ochtends vroeg en 's avonds is het onaangenaam kil. Sinds vrijdag stoken we dan ook weer elke avond een warm en gezellig vuurtje in de houtkachel en daarmee is het dagelijkse ritueel van brandhout sjouwen dit jaar wel heel erg vroeg begonnen.

Denk nu niet dat ik overdrijf. Afgelopen nacht zijn we tenauwernood aan de eerste nachtvorst ontsnapt. Toen ik vanochtend rond zeven uur met Jeanny naar buiten ging, was het een krappe drie graden boven nul en was de dauw op de auto net niet bevroren.

De koelere lucht maakt overigens goede gevoelens bij me los. Op de één of andere manier is het net alsof er iets nieuws in de lucht hangt. Ook Jeanny lijkt iets dergelijks te ervaren. Tijdens onze ochtendwandelingen is ze veel actiever en alerter dan ze de afgelopen (zomer)maanden is geweest.

donderdag 23 augustus 2012

Over (iets) Anders

En dan nu even over (iets) Anders...

Trouwe lezers zullen zich herinneren dat we van 2007 tot en met 2009 regelmatig verslag deden van de sportieve prestaties van Anders Olsson. Gedurende deze periode brachten we veel tijd door met Anders en zijn vrouw Annika en vergezelden we hen naar vele wedstrijden en sportevenementen, zowel binnen als buiten Zweden. Onze betrokkenheid leidde onder andere tot de Nederlandse vertaling van het boek over Anders' verhaal (Er is geen grens) alsmede veel fotomateriaal (te zien via de pagina beeldmateriaal van onze website) hetgeen de werving van sponsoren ten goede kwam.

Vanaf medio 2009 tot medio 2010 werden de verrichtingen van Anders tevens op video vastgelegd door documentairemaker Birger Markusson. Dit resulteerde in de film 'Ik ben niet gehandicapt, ik ben wielbenig'. Op dit moment - vlak voor het begin van de Paralympics 2012 - wordt deze film door de Zweedse televisie uitgezonden èn via internet beschikbaar gesteld.

Gisteren zag ik de film voor het eerst. Voor mij was het vooral een aparte ervaring om de beelden uit 2009 te zien. Beelden van wedstrijden en evenementen die ook ik intensief heb meebeleefd en gedocumenteerd. Daarnaast is het een pakkende documentaire die een goed beeld geeft van Anders' enorme gedrevenheid en unieke prestaties. Ik kan je dan ook warm aanbevelen deze te bekijken.

De documentaire is de komende vier weken te zien via de volgende link: Anders.

Kalmar Triathlon 2009: snelste tijd gehandicapte ooit.
EK 2009 in Reykjavik: goud en wereldrecord 400 meter vrije slag.
Paralympics Peking 2008: goud en wereldrecord 400 meter vrije slag.

Over een dikke week zal Anders in Londen proberen om op de 400 meter vrije slag zijn Paralympisch goud van Peking 2008 te prolongeren. Wij wensen hem daarbij alle succes.

dinsdag 21 augustus 2012

Libellen

Naast de vlinders is er nog een andere soort die thans het luchtruim onveilig maakt. Precies in deze tijd van het jaar bereikt namelijk ook de libellenpopulatie haar hoogtepunt. Niet alleen in de buurt van water, maar soms ook diep in het bos komen we de meest fraaie exemplaren tegen. In tegenstelling tot de vlinders, zijn libellen geen vegetariërs. Het zijn roofdieren die zich voeden met andere insecten. We zien ze dan ook vaak jagend in de lucht of rustend in een struik terwijl ze een prooidier zitten te verorberen.


Op bovenstaande foto zie je een gewone bronlibel - Cordulegaster boltonii. Deze zogenaamde echte libel is één van Europa's grootste libellen.


En dit is een bosbeekjuffer - Calopteryx virgo.

Libellen hebben twee ondersoorten: de echte libellen en de juffers. Echte libellen zijn om te beginnen forser en over het algemeen ook groter dan juffers. Daarnaast zijn er kenmerkende verschillen bij de vleugels - bij echte libellen hebben de voorvleugels een andere vorm dan de achtervleugels, terwijl deze bij de juffers gelijkvormig zijn - en de ogen - bij echte libellen zijn deze groot en raken ze elkaar bovenop de kop bijna, terwijl deze bij de juffers uit twee halve bollen aan weerszijden van de kop bestaan.

maandag 20 augustus 2012

Vlinders

Typerend voor deze tijd van het jaar is een toename van de hoeveelheid vlinders die we zien. De dagvlinders doen zich tegoed aan de dauw welke 's ochtends het gras en de struiken bedekt en de nectar van de steeds spaarzamer voorkomende bloemen. De activiteiten van de nachtvlinders blijven echter voor onze ogen verborgen. In het donker zien we ze niet, maar elke ochtend vinden we ze in grote hoeveelheden op de plekken van de muren van ons huis die 's nachts door de buitenlampen zijn verlicht.


De vlinder op bovenstaande foto is een koevinkje. En op de foto hieronder heb ik een bosparelmoervlinder - met dank aan Jaap en Gon Speksnijder voor de identificatie - gevangen.

zondag 19 augustus 2012

Herfst?

De dagen worden merkbaar korter, de gemiddelde temperatuur daalt en de eerste blaadjes zijn van de bomen gevallen. De kalender is het niet met me eens, maar er is slechts één conclusie mogelijk: de zomer is voorbij. Vervolgens is het de vraag of de herfst al is begonnen of dat de omstandigheden het rechtvaardigen deze fase van het jaar als nazomer te bestempelen. Vandaag beleven we weliswaar een uitschieter, maar als ik het weer van gisteren alsmede de verwachtingen voor de komende week beschouw, dan is het antwoord op deze vraag duidelijk: de herfst is begonnen. Natuurlijk hoop ik dat we binnenkort toch nog van een vleugje nazomer mogen genieten, maar vooralsnog is er niets dat daarop wijst.

zaterdag 18 augustus 2012

Best vreemd

Vandaag brachten we onze stem uit voor de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september aanstaande.

Je leest het goed, we zijn er vroeg bij. Net als alle andere in het buitenland woonachtige Nederlanders zijn we namelijk in de gelegenheid om per post te stemmen. We moesten ons daarvoor bij de gemeente Den Haag aanmelden. Dat deden we eind mei via internet en afgelopen week deponeerde de postbode de stembiljetten in onze brievenbus. We kregen elk een eigen setje stembescheiden. Vanochtend maakten we het hokje voor de naam van de kandidaat van onze keuze rood. Vervolgens ondertekenden we de bijgevoegde verklaring dat de stem door ons persoonlijk was uitgebracht. Ten slotte stopten we de paperassen in de daarvoor bestemde retourenvelop, waarna we deze van de benodigde postzegels voorzagen en in de brievenbus deponeerden. Daarmee hebben we aan onze burgerplicht voldaan door onze stem uit te brengen.

Een kanttekening is daarbij echter wel op zijn plaats. Want alhoewel we vinden dat je je stem niet verloren moet laten gaan, ervaren we wel dat het voor ons inmiddels nagenoeg onmogelijk is om met betrekking tot de politiek in Nederland überhaupt nog een zinnige stem uit te brengen. Onze huidige manier van leven verschilt zodanig van die van de - als ik het zo mag stellen - gemiddelde inwoner van Nederland, dat geen enkele belofte uit politiek Den Haag ons nog iets doet. Bovendien wonen wij nu eenmaal in Zweden waardoor sowieso heel weinig besluiten van de Nederlandse overheid ons raken.

Het enige ernstige dat ze ons - ook op afstand - helaas nog kunnen aandoen, is het uithollen van onze AOW- en pensioenaanspraken. En dat is eigenlijk best vreemd als je bedenkt dat we Nederland zeven en een half jaar geleden wat dat betreft met afgefinancierde rechten verlieten.

vrijdag 17 augustus 2012

Ruilhandel

Net als voorgaande jaren delen we onze cantharellenoogst met vrienden en bekenden. De paddo-express waarover ik twee jaar geleden op onze toenmalige webblog schreef, heeft inmiddels al weer een boel leveringen gedaan. En hoewel iedereen weet dat deze dienst geen wederdienst behoeft, ontvangen we ook dit jaar af en toe een andere lekkernij uit Moeder Natuurs voorraadkast als beloning.

Zo verraste kennis Sten ons gisteren met een flinke hoeveelheid - goed voor vier maaltijden - versgevangen baars. Wat ons betreft een prima ruil. Driemaal raden wat er vanavond bij ons op het menu stond. En jawel, ze waren heerlijk.

woensdag 15 augustus 2012

Stockholm

De afgelopen dagen zijn we in Stockholm geweest. Niet omdat we daar nu zo graag naartoe wilden, maar omdat m'n baasje haar paspoort moest vernieuwen. Mensen moeten dat om de vijf jaar doen. Nederlanders die in Zweden wonen, kunnen daarvoor alleen bij de Nederlandse ambassade in de Zweedse hoofdstad terecht en moeten daar over het algemeen een lange reis voor maken. Ik vind dat maar overdreven en omslachtig. Mijn paspoort is immers levenslang geldig, al moet ik daar wel bij vermelden dat ik vanaf m'n geboorte ben voorzien van zowel een chip als een tatoeage.

In het centrum van Stockholm parkeerden we de auto in een smalle gang diep onder de grond. M'n baasje vond het niet leuk om daar te moeten rijden. Dat ik daarna ook nog eens uitgebreid alle hoekjes van de parkeergarage wilde onderzoeken, vond ze dan ook niet goed. Ik moest snel mee naar buiten en pas daar kon ze weer lachen.


In 'de oude stad' waren erg veel toeristen. Zij hadden vooral belangstelling voor de oude gebouwen en de vele winkeltjes en terrasjes. Ik daarentegen vermaakte me vooral bij de fonteinen. En dat weer tot vermaak van de toeristen. Op een gegeven moment stond zelfs een hele buslading Japanners me te filmen en fotograferen.


Dit is het hotel waar we sliepen. Het lag bij de haven. Vlak voor de hoofdingang zag ik een haas die daar in het plantsoen rondliep. Toen het dier me in de gaten kreeg, ging het er met grote sprongen vandoor.


En dit was onze kamer. Mijn baasjes hadden m'n eigen bed voor me meegenomen.


Onze kamer lag op de tiende verdieping. We hadden mooi zicht op de ondergaande zon.


Bij de ambassade ging ik gewoon mee naar binnen - of dat ook ècht mocht, bleef onduidelijk. In de ontvangstruimte wachtte ik netjes totdat alle formaliteiten waren afgehandeld. Daarna maakten we nog een lange wandeling door de stad. Ondanks alle drukte en herrie bleef ik gewoon mezelf. Ik slenterde rustig met m'n baasjes mee, kalm alle luchtjes en indrukken in me opnemend.


Bij het koninklijk slot mocht ik de wacht helpen met het bewaken van de ingang.


Vlak daarna zagen we de wisseling van de wacht. Wat hadden ze een raar loopje!


Het laatste deel van ons verblijf in Stockholm brachten we door in een groot park. Ik mocht in het water spelen en daarna zaten we lekker in de schaduw van enkele grote bomen.

Toen we wat zaten te eten, kregen we bezoek van een grijze kraai. Deze zat aandachtig te bestuderen hoe ik af en toe een stukje brood van m'n baasje kreeg. Uiteindelijk kwam ze steeds dichterbij, totdat ze zelf ook een stukje brood tussen de vingers van baasje wegpikte. Wat een brutale vogel!


Na het eten maakten we nog een lange wandeling. Daarna was het tijd om weer naar huis te gaan. Ik heb heel de weg terug heerlijk achterin de auto liggen slapen.

zondag 12 augustus 2012

Hoognodig

De afgelopen dagen hielden we ons onder andere bezig met enkele klussen die we al een hele tijd voor ons hadden uitgeschoven.

Om te beginnen plaatsten we eindelijk een brievenbus bij de inrit naar ons huis. Sinds onze verhuizing - nu alweer zeven maanden geleden - maakten we namelijk nog steeds gebruik van de brievenbus bij ons oude huis. Direct na de verhuizing konden we niet anders, want het is hier 's winters vrij lastig om een paal in de keihard bevroren grond te slaan. Toen de winter echter voorbij was, waren we er kennelijk zo aan gewend geraakt om de kleine halve kilometer extra naar de oude brievenbus te lopen dat we deze klus maar bleven uitstellen. Totdat we ons enkele dagen geleden realiseerden dat nog langer treuzelen niet handig zou zijn. Want voor je het weet, is de gond weer bevroren en zouden we wederom een half jaar moeten wachten.

De volgende klus had ook met de winter te maken. Bij de parkeerplaats van ons nieuwe huis was namelijk geen elektra-aansluiting voor de motorverwarming van onze auto. De afgelopen winter waren we dan ook de hele tijd met kabelhaspels en verlengsnoeren in de weer. Nu werkte dat natuurlijk wel, maar het was elke keer weer een heel gedoe. De komende winter wordt dat gelukkig anders. Bij de parkeerplaats staat nu een mobiel stopcontact. Netjes en wel zo veilig bovendien.

Ten slotte zijn we begonnen met het verwijderen van alle op en rond ons erf opschietende struiken en jonge boompjes. Een groot deel daarvan was deze zomer namelijk doorgeschoten van knie- tot schouderhoogte, en soms zelfs daarboven. Ook deze klus viel daarom wat ons betreft in de categorie 'hoognodig'.

woensdag 8 augustus 2012

Piepklein

Terwijl we aan de oever van het meer zitten, zie ik plotseling aan de rand van mijn blikveld een rimpeling in het verder gladde wateroppervlak. Ik draai mijn hoofd in de goede richting om het beter te kunnen zien. Wat de rimpeling veroorzaakt, is van deze afstand echter niet te zien. Wel is duidelijk dat er heel langzaam iets in mijn richting komt zwemmen. Ik wacht rustig af en even later kruipt het onderwerp van mijn aandacht vlak voor me op een grote steen uit het water.


Het is een piepklein padje. Alles bij elkaar is het diertje niet veel groter dan mijn vingernagel.

dinsdag 7 augustus 2012

Goud

De tijd om te oogsten is aangebroken en we gaan voor niets minder dan goud.

Alhoewel bovenstaande woorden een nauwe verbondenheid met de Olympische Spelen lijken te hebben, is niets minder waar. Net als zoveel andere wereldse dingen gaan de Zomerspelen 2012 namelijk op grote afstand aan ons voorbij. Afgezien van enkele flitsen tijdens het televisiejournaal hebben we er geen enkel beeld van gezien. En de vele bladzijden die de krant er elke dag aan besteedt, bladeren we steevast niet meer dan vluchtig kijkend door.

Toch is het goud dat ons leven dezer dagen beheerst. We hebben het dan echter niet over het edelmetaal dat symbool staat voor het 'beter' zijn dan de rest, maar over de kleur van de cantharellen en kruipbramen.


Na lange tijd een benedenmaats groeitempo te hebben aangehouden, geven de cantharellen nu eindelijk gas. Ze schieten als paddenstoelen uit de grond - waar zou dat gezegde toch vandaan komen? - en we hebben onze handen vol aan het plukken, schoonmaken en conserveren van deze delicatesse.


Ook hebben we de afgelopen twee weken ook aardig wat kruipbramen geoogst. Op dit moment begint deze gouden moerasvrucht overrijp van de planten te vallen, dus is het zaak om alles wat we nu nog plukken direct in te maken.


Dat is simpel proces. We koken de bramen met wat suiker...


En bewaren het eindproduct in met kokend water gereinigde glazen potten. Mits koel bewaard, is de jam dan zeker twee maanden houdbaar. Het deel van de bramen dat we niet binnen twee maanden denken te gebruiken, bereiden we op dezelfde wijze waarna we de jam - verpakt in plastic bakken - invriezen.

Meer over de kruipbraam.

zondag 5 augustus 2012

Engelwortel

De (gewone) engelwortel - angelica sylvestris - is wat ons betreft de meest kenmerkende plant die thans volop in bloei staat. Deze schermbloemachtige wordt zo'n anderhalve meter hoog en heeft een opvallende bloeivorm, die is opgebouwd uit een heleboel schermen van prachtige kleine bloempjes.


Zo zien de bloempjes er van dichtbij uit.


Vroeger werden in tijden van grote schaarste de stelen en bladeren - en volgens sommige bronnen ook de wortels - van de engelwortel als voedsel gebruikt. Misschien zullen ook wij dit ooit eens proberen, maar niet voordat we hierover meer hebben uitgezocht.

Tot die tijd genieten we van de mooie bloemen en de vele kevers die deze vanwege hun nectar bezoeken.





vrijdag 3 augustus 2012

Rundvlees

Afgelopen weekend vroeg een kennis ons of we interesse hadden in een flinke hoeveelheid vers rundvlees. Nu wordt er vanwege de hygiëne bij voorkeur in de herfst geslacht, maar dit betrof het vlees van een koe die een kniefractuur had opgelopen, waardoor ze helaas moest worden afgemaakt. En nood breekt natuurlijk wet. De koe kwam niet bepaald uit de bio-industrie en was op een zo humaan mogelijke manier gedood, dus we hoefden niet lang na te denken. Niet alleen wilden we graag een deel van het vlees hebben, maar bovendien wilde ik de gelegenheid om te leren hoe je een koe tot panklare stukken vlees verwerkt niet laten lopen.


Nadat het dier de benodigde tijd in het slachthuis heeft gehangen om het vlees te laten besterven, ga ik samen met onze kennis aan de gang.


Zeer zorgvuldig treffen we alle voorbereidingen. Hygiëne is van het allergrootste belang.


Dit is na - met z'n tweeën - zes uur stevig doorwerken het vlees van één zijde van de koe. De delen die je ziet zijn in principe allemaal verschillende spieren danwel spiergroepen.


En dit is het vlees van dezelfde zijde dat tot - een krappe vijftig kilo - gehakt zal worden gemalen.

Tijd om te pauzeren hebben we niet, want we hebben immers nog een halve koe te gaan. Het vlees daarvan zullen we samen verdelen. Wederom zes uur later is ook onze helft van de koe getransformeerd tot grote stukken vlees en een enorme bak gehakt. Als laatste delen we alles netjes in tweeën. Het is dan acht uur 's avonds en het eerste deel van de klus zit erop.

Eenmaal thuis snijden Nicôle en ik het vlees verder klein tot maaltijdporties die we daarna verpakken om ze te kunnen invriezen. Ook dat is een hele klus, we hebben het immers nog steeds over een kwart koe aan vlees. Pas om half één 's nachts zijn we klaar en ligt het vlees allemaal in de vriezer. Op een portie gehakt na. Daar maken we balletjes van die we bakken in de koekenpan. Ondanks het late uur, en het feit dat ik een dikke zestien uur vlees heb staan snijden, smaken ze heerlijk.

donderdag 2 augustus 2012

Oranje

Toen ik hem al een tijdje van bloem naar bloem had gevolgd, landde deze oranje vlinder - welke overigens naar de toepasselijke naam 'morgenrood' luistert - precies goed. Midden op een bloem. En daardoor kon ik een mooi plaatje schieten.

woensdag 1 augustus 2012

Eurozwakte

Afgelopen maandag bereikte de euro ten opzichte van de Zweedse kroon - met een koers van één euro is 8,34 kronen - z'n zwakste positie ooit. Volgens analisten wordt de historisch sterke positie van de Zweedse munt veroorzaakt doordat men vanuit de eurolanden massaal vlucht naar de kroon, welke op dit moment als veel veiliger wordt beschouwd dan de al tijden onder druk staande Europese munt. De analisten verschillen van mening over hoe de koers zich de komende tijd verder zal ontwikkelen. Sommigen denken dat de koers rond de 8,30 zal blijven hangen, anderen voorspellen echter een verdere daling naar 8,00.

Voor (potentiële) emigranten - en vakantiegangers - vanuit de eurolanden betekent deze ontwikkeling in elk geval op de korte termijn een financiële strop. Niet al te lang geleden stond de koers nog in de buurt van de 9,20 - wat mij betreft gemiddeld gezien ook de normale koers - en dit houdt in dat van de waarde van de euro, en van tegoeden daarin, op dit moment zo'n tien procent is verdampt. Wissel je nu je euro's in voor Zweedse kronen, dan krijg je er dus aanzienlijk minder dan waarop je wellicht had gerekend.

Dat het ook andersom kan, blijkt overigens uit wat er aan het begin van de financiële crisis gebeurde. Toen ontwikkelde de euro zich juist heel erg sterk en zakte de kroon helemaal weg. Als ik het me goed herinner, dan stond de koers toen - in 2009 - lange tijd boven de 10 en zelfs af en toe boven de 11.